Co to jest łódeczkowaty?
Kość łódeczkowata to jedna z ośmiu mniejszych kości nadgarstka. Znajduje się po stronie kciuka nadgarstka tuż poniżej promienia, jednej z dwóch większych kości w przedramieniu. Jest zaangażowany w poruszanie i stabilizację nadgarstka. Starsza nazwa to kość łódkowata.
Możesz znaleźć swoją kość łódeczkowatą, trzymając kciuk do góry, patrząc na grzbiet dłoni. Trójkątne wgłębienie utworzone przez ścięgna Twojego kciuka to „anatomiczna tabakierka”. Twój łódeczkowaty znajduje się na dole tego trójkąta.
Co dzieje się w przypadku złamania kości łódeczkowatej?
Pozycja łódeczkowata z boku nadgarstka i stosunkowo duży rozmiar sprawiają, że jest on podatny na urazy i złamania. W rzeczywistości jest to najczęściej złamana kość nadgarstka, stanowiąca około 70 procent złamań nadgarstka.
Łódeczkowaty składa się z trzech części:
- proksymalny biegun: koniec najbliżej kciuka
- talia: zakrzywiony środek kości, który leży pod anatomiczną tabakierą
- dystalny biegun: koniec najbliżej przedramienia
Około 80% złamań kości łódeczkowatej występuje w talii, 20% na biegunie proksymalnym i 10% na biegunie dystalnym.
Miejsce złamania wpływa na jego zagojenie. Złamania dystalnego bieguna i talii zwykle goją się szybko, ponieważ mają dobre ukrwienie.
Większość proksymalnego bieguna ma słabe ukrwienie, które można łatwo odciąć w przypadku złamania. Bez krwi kość umiera, co nazywa się martwicą jałową. Złamania proksymalnego bieguna nie goją się tak dobrze ani tak szybko.
Co powoduje złamanie kości łódeczkowatej?
FOOSH oznacza „upadek na wyciągniętą rękę”. Jest to mechanizm powodujący wiele złamań kończyn górnych.
Kiedy czujesz, że zaraz upadniesz, instynktownie reagujesz, przechylając nadgarstek i wyciągając rękę, próbując powstrzymać upadek ręką.
Chroni to Twoją twarz, głowę i plecy przed urazami, ale oznacza, że nadgarstek i ramię przejmują pełną siłę uderzenia. Kiedy powoduje, że nadgarstek odchyla się bardziej niż powinien, może dojść do złamania.
Kąt nadgarstka uderzającego o ziemię wpływa na miejsce złamania. Im bardziej Twój nadgarstek jest zgięty do tyłu, tym większe jest prawdopodobieństwo złamania kości łódeczkowatej. Kiedy Twój nadgarstek jest mniej wyprostowany, kość promieniowa przejmuje siłę uderzenia, co powoduje złamanie dystalnej kości promieniowej (złamanie Collesa lub Smitha).
Uraz FOOSH często dotyka kości łódeczkowatej, ponieważ jest to główne połączenie między ręką a przedramieniem. Kiedy upadasz na rękę, cała energia wytwarzana, gdy twoja ręka uderza w ziemię, przechodzi do przedramienia przez łódeczkę. Siła wywiera ogromny nacisk na tę małą kość, co może spowodować złamanie.
Kontuzje FOOSH występują w wielu dyscyplinach sportowych, zwłaszcza takich jak jazda na nartach, łyżwach i snowboardzie. Noszenie ochraniacza na nadgarstek jest łatwym sposobem zapobiegania takim urazom.
Udział w sportach, które wielokrotnie obciążają kość łódeczkowatą, takich jak pchnięcie kulą lub gimnastyka, może również spowodować złamanie kości łódeczkowatej. Inne przyczyny to silne uderzenie w dłoń i wypadki samochodowe.
Jak rozpoznaje się złamanie kości łódeczkowatej?
Złamania kości łódeczkowatej często nie zawsze są oczywiste i mogą być trudne do zdiagnozowania.
Najczęstszym objawem jest ból i tkliwość nad anatomiczną tabakierką. Ból jest często łagodny. Może się pogorszyć podczas szczypania i chwytania.
Często nie ma zauważalnej deformacji ani obrzęku, więc nie wygląda na złamaną. Ból może nawet ulec poprawie w ciągu kilku dni i tygodni po złamaniu. Z tych powodów wiele osób uważa, że to tylko skręcony nadgarstek i opóźnia uzyskanie odpowiedniego leczenia.
Bez natychmiastowego unieruchomienia złamania może się nie zagoić. Nazywa się to brakiem zrostu i może powodować poważne, długotrwałe komplikacje. Około 5 procent złamań kości łódeczkowatej nie ma zrostu. Martwica jałowa może również powodować brak zrostu.
Zdjęcia rentgenowskie są podstawowym narzędziem diagnostycznym. Jednak do 25 procent złamań kości łódeczkowatej nie jest widocznych na zdjęciu rentgenowskim zaraz po urazie.
Jeśli nie widać złamania, ale lekarz nadal podejrzewa, że masz złamanie, nadgarstek zostanie unieruchomiony szyną kciuka do czasu wykonania powtórnych zdjęć rentgenowskich 10–14 dni później. W tym czasie złamanie zaczęło się goić i jest bardziej zauważalne.
Jeśli lekarz zauważy złamanie, ale nie może stwierdzić, czy kości są prawidłowo ustawione lub potrzebuje dalszych informacji, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny mogą pomóc lekarzowi w ustaleniu właściwego leczenia. Można również zastosować skan kości, ale nie jest on tak szeroko dostępny jak inne testy.
Jak leczy się złamanie kości łódeczkowatej?
Leczenie, które otrzymasz, zależy od:
- wyrównanie złamanych kości: czy końce kości przesunęły się z pozycji (złamanie przemieszczone), czy nadal są wyrównane (złamanie bez przemieszczenia)
- czas między urazem a leczeniem: im dłuższy czas, tym bardziej prawdopodobne jest brak zrostu
- lokalizacja złamania: brak zrostu występuje częściej przy złamaniach proksymalnych biegunów
Odlew
Nieprzesunięte złamanie w talii lub dystalnym biegunie kości łódeczkowatej, które jest leczone wkrótce po urazie, można leczyć przez unieruchomienie nadgarstka za pomocą gipsu na sześć do 12 tygodni. Gdy zdjęcie rentgenowskie pokaże, że złamanie zostało wyleczone, można usunąć opatrunek gipsowy.
Operacja
Złamania proksymalnego bieguna kości łódeczkowatej, przemieszczone lub nieleczone wkrótce po urazie wymagają naprawy chirurgicznej. Celem jest przywrócenie kościom odpowiedniego ustawienia i ustabilizowanie ich, aby mogły się prawidłowo zagoić.
Po operacji zwykle będziesz w gipsie przez osiem do 12 tygodni. Gips jest usuwany, gdy zdjęcie rentgenowskie pokazuje, że złamanie zostało wyleczone.
W przypadku złamań bez zrostu wymagana jest operacja z przeszczepem kości, gdy między złamaniem a brakiem zrostu jest długi czas, złamane końce kości nie są blisko siebie lub dopływ krwi jest słaby.
Gdy czas między złamaniem a brakiem zrostu jest krótki, złamane końce kości są blisko siebie, a ukrwienie jest dobre, można zastosować stymulator kości.
Stymulacja wzrostu kości
Stymulacja wzrostu kości może obejmować wstrzyknięcie leku. Urządzenia do noszenia mogą również stymulować zarówno wzrost, jak i gojenie poprzez zastosowanie ultradźwięków lub niskiego poziomu energii elektrycznej do uszkodzonej kości. W odpowiednich okolicznościach te alternatywy mogą być pomocne.
Niezależnie od tego, czy potrzebujesz operacji, czy nie, prawdopodobnie będziesz potrzebować terapii fizycznej i zajęciowej przez dwa lub trzy miesiące po zdjęciu gipsu, aby odzyskać siłę i mobilność nadgarstka i otaczających go mięśni.
Jakie są perspektywy dla osób ze złamaniem kości łódeczkowatej?
Kiedy złamanie kości łódeczkowatej nie jest leczone od razu, może nie zagoić się prawidłowo. Możliwe powikłania obejmują:
- opóźniony zrost: złamanie nie zagoiło się całkowicie po czterech miesiącach
- brak zrostu: złamanie w ogóle się nie zagoiło
Może to prowadzić do niestabilności stawu nadgarstkowego. Wiele lat później w stawie zwykle rozwija się choroba zwyrodnieniowa stawów.
Inne potencjalne komplikacje obejmują:
- utrata ruchomości nadgarstka
- utrata funkcji, taka jak zmniejszona siła chwytu
- jałowa martwica, która występuje w nawet 50 procentach złamań w proksymalnym biegunie
- choroba zwyrodnieniowa stawów, zwłaszcza jeśli wystąpiła martwica bez zrostu lub jałowa martwica
Rezultat jest zwykle bardzo dobry, jeśli udasz się do lekarza wkrótce po złamaniu, więc nadgarstek jest wcześnie unieruchomiony. Prawie każdy zauważy sztywność nadgarstka po złamaniu kości łódeczkowatej, ale większość ludzi odzyska mobilność i siłę, którą miał w nadgarstku przed złamaniem.
