Znany również jako CN1, nerw węchowy jest pierwszym z 12 nerwów czaszkowych zlokalizowanych w głowie. Przekazuje dane sensoryczne do mózgu i odpowiada za zmysł węchu.
Receptory węchowe nerwu zlokalizowane są w błonie śluzowej jamy nosowej. W przeciwieństwie do wielu innych nerwów, CN1 nie posiada dwóch pni. Jego włókna czuciowe rozciągają się raczej przez płytkę sitowatą kości sitowej, część czaszki znajdującą się za nosem. Gdy unoszące się w powietrzu chemikalia i cząsteczki dostaną się do jamy nosowej, oddziałują z tymi receptorami nerwowymi.
Będąc częścią układu nerwowego, CN1 nie łączy się z pniem mózgu. To i nerw wzrokowy są jedynymi nerwami czaszkowymi, dla których jest to prawdą.
CN1 to najkrótszy nerw czaszkowy w ludzkiej głowie. Może być podatny na zmiany powstałe w wyniku tępego urazu, które mogą wynikać z powikłań związanych z guzami czołowego płata mózgu, zapaleniem opon mózgowych i kilkoma innymi czynnikami. Doprowadzi to do osłabienia węchu lub jego braku. Jednak nawet jeśli CN1 jest uszkodzony, ból nosa będzie nadal przenoszony przez nerw trójdzielny.
